Από το 2011 που θεσπίστηκε το τέλος επιτηδεύματος με τον νόμο 3986, και το οποίο επιβαρύνει τους επιτηδευματίες και τους ελεύθερους επαγγελματίες με την προϋπόθεση ότι τηρούν βιβλία Β΄ και Γ΄ κατηγορίας, έχουν αλλάξει πολλά πράγματα, ενώ έχουν εκδοθεί δεκάδες ερμηνευτικές εγκύκλιοι.

Με στόχο την ενημέρωση των υπόχρεων η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων εξέδωσε χρηστικό οδηγό όπου παρέχονται σημαντικές πληροφορίες και κυρίως ποιοι εξαιρούνται και ποιοι μπορούν να εξαιρεθούν.

Σημειώνεται ότι πρόσφατα με εγκύκλιό της η φορολογική διοίκηση προχώρησε στην απαλλαγή από το τέλος επιτηδεύματος για μία πενταετία για τους επαγγελματίες που προχωρούν σε έναρξη διαφορετικού επαγγέλματος.

1. Ποιοι είναι υπόχρεοι σε καταβολή ετήσιου τέλους επιτηδεύματος;

Υπόχρεοι σε καταβολή ετήσιου τέλους επιτηδεύματος είναι οι επιτηδευματίες, φυσικά και νομικά πρόσωπα και ασκούντες ελευθέριο επάγγελμα εφόσον τηρούν βιβλία Β΄ ή Γ΄ κατηγορίας του ΚΒΣ (νυν τήρηση αρχείων με το απλογραφικό ή διπλογραφικό σύστημα).

2. Στα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα επιβάλλεται ετήσιο τέλος επιτηδεύματος;

Το τέλος επιτηδεύματος δεν επιβάλλεται στα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (δημόσιου ή ιδιωτικού δικαίου).

3. Πώς βεβαιώνεται το τέλος επιτηδεύματος;

Για τα φυσικά πρόσωπα, από το οικονομικό έτος 2012 και μετά, το τέλος επιτηδεύματος βεβαιώνεται με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων. Για τα νομικά πρόσωπα, το οικονομικό έτος 2014 και από το φορολογικό έτος 2014 και επόμενα, το τέλος επιτηδεύματος βεβαιώνεται με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων.

4. Σε τι ποσό ορίζεται το ετήσιο τέλος επιτηδεύματος;

Το τέλος επιτηδεύματος ορίζεται σε:

α) 800 ευρώ ετησίως, για νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε τουριστικούς τόπους και σε πόλεις ή χωριά με πληθυσμό έως 200.000 κατοίκους.

β) 1.000 ευρώ ετησίως, για νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε πόλεις με πληθυσμό πάνω από 200.000 κατοίκους.

γ) 650 ευρώ, ετησίως, για ατομικές εμπορικές επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες.

δ) 600 ευρώ ετησίως, για κάθε υποκατάστημα.

5. Υπάρχει πρόβλεψη για επιβολή τέλους επιτηδεύματος σε διαφορετικό ποσό, για συγκεκριμένες κατηγορίες προσώπων;

Για τα φυσικά πρόσωπα, των οποίων το εισόδημα προέρχεται από ατομική επιχείρηση παροχής υπηρεσιών ή ελευθέριο επάγγελμα και έχουν έγγραφη σύμβαση με μέχρι τρία φυσικά ή/ και νομικά πρόσωπα, ή το 75% των ακαθάριστων εσόδων τους προέρχεται από ένα φυσικό ή και νομικό πρόσωπο, τα ποσά του τέλους επιτηδεύματος εξακολουθούν να ισχύουν όπως επιβλήθηκαν κατά το οικονομικό έτος 2012, δηλαδή 400 ευρώ ή 500 ευρώ, ανάλογα τον πληθυσμό και 300 ευρώ για κάθε υποκατάστημα. Για τις αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες το τέλος επιτηδεύματος επιβάλλεται με τα ποσά που είχε επιβληθεί κατά το οικονομικό έτος 2012, δηλαδή 400 ευρώ, 500 ευρώ, κατά περίπτωση και 300 ευρώ για κάθε υποκατάστημά τους.

6. Υπάρχουν εξαιρέσεις από την καταβολή του ετήσιου τέλους επιτηδεύματος;

Από το οικονομικό έτος 2013, εξαιρούνται από την επιβολή του τέλους επιτηδεύματος τα πρόσωπα που ασκούν ατομική εμπορική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα και παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%. Από την καταβολή του τέλους επιτηδεύματος εξαιρούνται οι εμπορικές επιχειρήσεις που ασκούν τη δραστηριότητά τους σε χωριά με πληθυσμό έως πεντακόσιους  κατοίκους και σε νησιά κάτω από τρεις χιλιάδες εκατό κατοίκους, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους, όπου δεν εφαρμόζεται η εν λόγω εξαίρεση. Επίσης, εξαιρούνται ατομικές εμπορικές επιχειρήσεις και η ατομική άσκηση ελευθέριου επαγγέλματος, εφόσον δεν έχουν παρέλθει πέντε έτη από την πρώτη έναρξη εργασιών, καθώς και οι περιπτώσεις ατομικών επιχειρήσεων, εφόσον για τον επιτηδευματία υπολείπονται τρία έτη από το έτος της συνταξιοδότησής του. Ως έτος συνταξιοδότησης νοείται το 65ο έτος της ηλικίας.

7. Πώς υπολογίζεται το τέλος επιτηδεύματος σε περίπτωση διακοπής εργασιών της επιχείρησης μέσα στη χρήση;

Κατ’ αρχήν, η μη άσκηση δραστηριότητας αποδεικνύεται αποκλειστικά με δηλωθείσα διακοπή εργασιών στο υποσύστημα μητρώου του Taxis. Σε περίπτωση διακοπής της δραστηριότητας μέσα στη χρήση, το τέλος επιτηδεύματος περιορίζεται ανάλογα με τους μήνες λειτουργίας της επιχείρησης ή της άσκησης του επαγγέλματος. Χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 15 ημερών λογίζεται ως μήνας.

Εκπρόθεσμη διακοπή εργασιών

8. Τι ισχύει στην περίπτωση εκπρόθεσμης διακοπής εργασιών νομικού προσώπου;

Στην περίπτωση εκπρόθεσμης διακοπής εργασιών με αναδρομική ημερομηνία, το τέλος επιτηδεύματος πρέπει να επιβάλλεται για τον χρόνο (μήνες) λειτουργίας του νομικού προσώπου και μέχρι την ημερομηνία διακοπής των εργασιών του στη ΔΟΥ. Τέλος επιτηδεύματος που έχει βεβαιωθεί για το διάστημα μετά την εκπρόθεσμη διακοπή εργασιών πρέπει να διαγράφεται, εξαιρουμένου του τέλους επιτηδεύματος οικονομικού έτους 2011.

9. Πότε παραγράφεται το δικαίωμα επιστροφής τέλους επιτηδεύματος οικονομικών ετών 2012 και 2013 σε νομικά πρόσωπα, που έχουν κάνει εκπρόθεσμη διακοπή εργασιών;

Για το τέλος επιτηδεύματος που έχει βεβαιωθεί και καταβληθεί για τα οικονομικά έτη 2012 και 2013, η τριετής παραγραφή αρχίζει από τον χρόνο καταβολής του, τότε δηλαδή που ήταν δυνατή η δικαστική επιδίωξή του κατά του Δημοσίου και όχι από τον χρόνο βεβαίωσης του τέλους επιτηδεύματος ή την υποβολή της φορολογικής δήλωσης του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας.